Ngũ hành của giếng trời

Không gian giếng trời, nếu khéo léo vận dụng ngũ hành trong khoa học phong thủy, sẽ đem lại sự hài hòa và cân bằng về trường khí nội
thất.

Với
vai trò phân bố ánh sáng và thông thoáng cho nhà, giếng trời thường được bố trí
tại trung tâm của mặt bằng nhà (trung cung). Đây là khu vực mang đặc tính của
hành Thổ, cân bằng với các hành khác theo nguyên tắc Hỏa thăng – Thủy giáng –
Thổ bình hòa hoặc Mộc chuyển – Kim ẩn – Thổ trung dung. Bốn hành còn lại trong
ngũ hành đều lấy Thổ làm cầu nối để tăng giảm, qua lại tương tác với nhau thông
qua vật liệu, màu sắc, đường nét của những không gian trống mà giếng trời là đặc
trưng.

Từ
đó, các bố trí nội thất sẽ cân nhắc tính chất Ngũ hành để điều chỉnh cho hài
hòa. Ví dụ như một cầu thang lượn có hồ nước đặt dưới gầm là dạng Thủy vượng, sẽ
khó sử dụng và gây ẩm thấp. Còn nếu đặt hồ nước ấy trong giếng trời, cho nước
chảy trên tường, có ánh sáng trực tiếp chiếu xuống thì Thổ sẽ khắc Thủy vượng,
Dương sẽ bù âm, giảm được tủ đọng tối tăm, tăng sự mát mẻ cho không
gian.

Gặp
dạng nhà mặt bằng méo mó, giếng trời nên đặt vào các góc méo theo dạng hành Hỏa
(góc nhọn) để trả lại hình vuông vức cho nội thất (Hỏa sinh Thổ). Khi cần tiết
kiệm diện tích, giếng trời có thể kết hợp với ô trống giữa hoặc bên cạnh cầu
thang. Cách làm này tất nhiên không thông thoáng trực tiếp bằng giếng trời độc
lập, nhưng khi trên nóc thang có cửa trời dạng chéo (Hỏa sinh Thổ) thì khả năng
luân chuyển nội khí vẫn tốt và có thể trang trí vách cầu thang thành một trục
nhấn toàn nhà. Trường hợp nhà có cầu thang đi về một bên và đổi tầng, hoặc dạng
cầu thang lệch tầng sẽ tạo thành dạng giếng trời xiên (cũng thuộc hành Hỏa)
thuận tiện về giao thông và tầm nhìn, thông thoáng cũng tốt hơn.

Bố
trí Ngũ hành cho giếng trời cần quan sát không gian bên cạnh là không gian gì,
có đặc tính Ngũ hành nào để điều chỉnh và dùng chất liệu cho phù hợp. Với những
nhà thấp tầng hoặc chủ nhà không muốn đặt phòng thờ trên lầu cao thì giếng trời
có mái là nơi phù hợp nhất để đặt phòng thờ, vừa tiện việc hương khói mỗi ngày
(thoát hơi nóng dễ dàng) vừa không bị các không gian khác ở phía trên tác động
xuống bàn thờ bên dưới.

Đặc
tính Thổ của giếng trời còn giúp phòng khách (cũng thuộc Thổ) có thể mở rộng
sinh hoạt sang khoảng trống này, nhất là đối với nhà trệt hoặc biệt thự. Nếu
giếng trời bên cạnh phòng ăn (thuộc Mộc), thì có thể dùng cây cảnh, suối nước để
có Mộc và Thủy tương sinh. Nếu mở giếng trời thông thoáng cho phần bếp thì nên
bố trí theo dạng ống hút thẳng đứng (Mộc sinh Hỏa) nhưng trên đỉnh phải có mái
che tránh mưa tạt. Có thể dùng mái bằng gắn kính lấy sáng hoặc mái dốc nghiêng
(Hỏa) để tạo hiệu ứng ống khói hút nhiệt lên cao, không lan tỏa khói mùi sang
các phòng khác. Khi giếng trời kế bên phòng ngủ thì cách bài trí lại thiên về
tính Thủy và Mộc bằng cách tạo trang trí nhẹ nhàng, màu tươi sáng. Những giếng
trời để trơ trọi hoặc bọc khung sắt quá dày luôn không tốt bằng những giếng trời
để thoáng có vật liệu gần gũi với thiên nhiên (Thổ, Mộc hoặc Thủy) và khung hoa
sắt bảo vệ vừa đủ, có đường nét tạo hình sinh động cũng như biến giếng trời
thành điểm nhấn nổi bật cho nội thất.