HỎA TRONG NHÀ, ĐÓN NHẬN VÀ TIẾT GIẢM
Xoay xở tình thế
Hình nào thì thế ấy, khoa học phong thủy luôn nhắc nhở người làm nhà và người cư ngụ quan tâm đến tạo thế chứ đừng vội tạo hình. Nếp nhà xưa tạo thế rất khôn khéo, tránh nắng gắt, đón gió mát nhờ hình thế phơi mặt dài về hướng nam, xoay đầu hồi ngắn sang đông – tây. Mái nhà Việt Nam tương tự chiếc nón là – là một ví dụ đặc trưng trong cách ứng xử uyển chuyển với cái nắng gay gắt xứ nhiệt đới. Vườn rộng nhẹ nhàng, ngăn bức xạ trực tiếp, tạo bóng đổ xuống thấp và thoát khí nóng lên cao. Sau nhà mượn chuối che gió lạnh, trước ngõ nhờ cau đón nắng lành. Thêm hàng hiên, mấy tấm liếp ngăn nắng chói, tạo vùng đệm bằng hành lang giảm nhiệt độ … Kinh nghiệm này nhiều công trình hiện đại dù nhỏ cũng đã biết kế thừa hiệu quả. Nhưng hình như việc thiết kế chung cư cao tầng hiện nay lại hay bị “quên”, khi khá nhiều mặt ngoài nhà hướng tây cũng đều mở cửa sổ y hệt như mặt nhà hướng nam!
|
| Hệ thống cửa bàn khoa che chắn tốt mà vẫn thông thoáng |
Cảm giác ngột ngạt, chật chội và … nóng dễ đến khi gặp các khoảng vắt chéo, hốc tường nhọn, gầm cầu thang .. Vì thế có thời gian gầm cầu thang rất hay được dùng làm hồ cá kiểng, hòn non bộ với mục đích tận dụng diện tích, khiến gầm cầm thang vốn đã tối tăm ẩm thấp lại thêm nước tù đọng, âm thịnh dương suy quá cũng không hay. Xu hướng hiện nay là làm hồ khô, xếp đặt tiểu cảnh nhẹ nhàng, làm vườn cây chọn lọc không um tùm .. và nếu có nước thì nên làm nước luân chuyển róc rách vui tai, cũng là một cách làm mát mẻ không chỉ cho thị giác.
Khéo dùng vật liệu, ánh sáng.
Do tính chất mộc sinh hỏa, nên nếu lạm dụng vật liệu gổ trong nhà nhiều có khi làm cho cảm giác nóng tăng thêm, nhất là trong nhà phố hẹp. Nên học tập mô hình nhà vườn truyền thống: mộc trong thì phải có mộc ngoài làm xiêm áo che chở. Dùng thủy khắc hỏa cũng là cách hiệu quả, từ việc bố trí nước, nhà-ao-vườn theo mô hình sinh thái khép kín truyền thống, cho đến đặt hòn non bộ, làm thác nước nhân tạo … trong điều kiện đất đai phố thị chật hẹp.
 |
| Mành sáo nếu sử dụng hợp lý có tác dụng chắn nắng tốt mà thông gió cũng nhiều |
Giảm hỏa trong nhà còn là giảm bớt các bề mặt bê tông hay kim loại bị “cứng” hóa để thay thế bằng các mặt tiếp xúc “mềm” hơn, thiên nhiên hơn như trồng một thảm cỏ trước sân, dùng dây leo, cây bóng mát. Một mảng tưởng có dây leo xanh luôn mát mẻ hơn là phẳng lì, chói chang. Nếu sử dụng sân thượng thì nên kết hợp vườn trên mái để cản bức xạ trực tiếp. Dùng kính cũng phải lưu tâm đến hiệu ứng nhà kính, một loại “bẫy” sẽ lưu nhiệt trong nhà khi đóng kín cửa, vì thế chọn hình thức cửa (cửa nan chóp, cửa có phần kính lật xoay được, cửa dùng kính có lớp cách nhiệt …) sẽ quyết định không nhỏ đến nhiệt độ trong nhà. Lại một lần nữa ngôi nhà truyền thống khẳng định giá trị của hệ cửa nang chớp, cửa bức bàn … vừa kín vừa hở, chắn nắng tốt mà thông gió cũng thật nhiều.
|
| Chiếu ánh sáng hợp lý, kết hợp ánh sáng vàng, chiếu sáng điểm và bổ sung đèn pha vào góc khuất cũng là một cách điều tiết hành hỏa trong nhà. |
Việc bố trí ánh sáng hợp lý cũng điều tiết hành hỏa tốt cho nhà. Ví dụ ban đêm (âm thịnh) dùng nhiều ánh sáng vàng, chiếu sáng điểm và bổ sung đèn pha vào các góc khuất, trong khi ban ngày (dương thịnh) cần bổ sung ánh sáng trắng, xanh và ánh sáng khuếch tán để làm dịu không gian. Việc lạm dụng đèn mắt ếch, đèn pha và đén chùm cũng gây ra những mang sáng gắt và nóng. Có thể kiểm soát cường độ ánh sáng bằng cách dùng chụp đèn, dùng các bề mặt hắt sáng gián tiếp và giấu đèn trong các chi tiết trang trí như hồ cá cảnh, quầy bar .. Dùng đủ đèn vào các không gian cần thiết chứ không phải là bật nhiều đèn cùng một lúc vì sẽ làm nhiệt độ trong nhà tăng cao đáng kể. Ví dụ như hành lang, cầu thang có thể dùng đèn loại cảm ứng (có người đi qua mới sáng). Phòng làm việc và phòng ngủ thì nên thiên về ánh sáng mát (xanh biển, tím) kết hợp chiếu sáng điểm ánh sáng ấm để cân bằng âm dương.
 |
| Dùng dây leo bóng mát, giảm bớt bề mặt bê tông là cách giảm hành hỏa có hiệu quả |
Dĩ nhiên, vẫn có thể tạo sự máy mẻ cho ngôi nhà (hoặc cục bộ từng phòng) bằng hệ thống cơ khí, điện lạnh … Nhưng trong xu thế thiết kế – xây dựng nhà thông minh và thân thiện môi trường đang trở nên cấp thiết, thì mỗi nhà nên cân nhắc chọn lựa giảipháp sao cho phù hợp, giữ gìn và phát triển tốt môi trường, như cha ông tha thửo chưa có máy điều hòa mà vẫn xoay xở được.
