Hướng dẫn sử dụng thước Lỗ Ban

Qua
thực tế thiết kế và thi công một số công trình nhà dân, chúng tôi thường được
chủ nhà yêu cầu đo đạc cửa nẻo theo thước Lỗ Ban, điều đó cho thấy người dân vẫn
rất tin tưởng vào cây thước cổ truyền này. Tuy không phải là những nhà địa lí
nhưng do có tham bác qua một vài thư tịch chúng tôi có thể hướng dẫn các bạn
nhanh chóng sử dụng được cây thước này.

THÂN
THẾ LỖ BAN

Lỗ
Ban 魯班, truyền thuyết họ Công Thâu  公輸 tên gọi là Ban  般, người nước Lỗ đời
Xuân Thu (hiện tại thuộc tỉnh Sơn Đông), cùng thời Mặc Tử – một triết gia nổi
tiếng. Vì ông là người nước Lỗ 魯, chữ Ban 般 và Ban 班 là đồng âm, cho nên mọi
người đều gọi ông là Lỗ Ban 魯班. Ông là một người thợ nổi tiếng thời cổ đại và
cũng là một nhà phát minh xuất sắc. Từ ngàn năm nay, thợ mộc và thợ xây dựng
Trung Quốc đều tôn thờ ông như một vị tổ sư.

THƯỚC
LỖ BAN

Các
nhà địa lí thường họ có cho riêng mình một cây thước Lỗ Ban (bằng gỗ) nhưng
chúng ta chỉ sử dụng một lần cho ngôi nhà của mình nên không cần phải tự làm
riêng chi cho tốn kém, chỉ cần đến các tiệm bách hóa dọc đường Lê Lợi (Sài Gòn)
là có thể mua được một cây thước kéo có kèm thước Lỗ Ban. Xin khẳng định trước
để các bạn yên tâm là thước Lỗ Ban này hoàn toàn chính xác, sử dụng
được.

Khi
kéo cây thước này ra các bạn sẽ thấy có 2 hàng chữ Hán nằm trong các ô, một hàng
chữ lớn và một hàng chữ nhỏ. Các bạn cứ lần theo hàng chữ lớn cho đến ô có số 1
nhỏ, đối chiếu ta được 42.9 cm hoặc gần 17 inches, đó chính là chiều dài của một
cây thước Lỗ Ban. Như vậy suốt chiều dài cây thước kéo, loại 5 m chẳng hạn, chỉ
là một sự lập đi lập lại hơn 11 cây thước Lỗ Ban. Điều đó là một thuận tiện vì
nếu sử dụng thước Lỗ Ban gỗ tự làm (chỉ một đoạn 42.9 cm) như các nhà địa lí,
khi đo một khoảng cách lớn phải dời thước tới lui gây ra sai số, có thể chệch đi
tốt xấu trong gang tấc.Một cây thước Lỗ Ban có 8 cung (hàng chữ lớn, nằm trong ô
vuông), là biến thể của đồ hình Bát quái, thay vì sắp theo hình tròn người ta
sắp lại theo hàng ngang. Trong 8 cung đó có 4 cung tốt (màu đỏ) và 4 cung xấu
(màu đen), đi từ trái sang phải sắp xếp theo thứ tự sau

Tài  財 – Bệnh  病
– Li  離 – Nghĩa  義 – Quan  官- Kiếp  劫 – Hại  害 – Bản  本

Trong
mỗi cung đó lại chia thành 4 cung nhỏ mà chúng tôi sẽ giải thích cặn kẽ cho các
bạn hiểu. Chú ý là chúng ta vẫn đang xem xét hàng chữ lớn.

· Cung
thứ 1 (đỏ, tốt) – Tài 財
: tiền
của, chia thành

–
Tài Đức  財德 : có tiền của và có đức

–
Bảo Kho  寶庫 : kho báu

–
Lục Hợp  六合 : sáu cõi đều tốt (Đông-Tây-Nam-Bắc và Trời-Đất)

–
Nghinh Phúc  迎福 : đón nhận phúc đến

· Cung
thứ 2 (đen, xấu) – Bệnh 病
: bệnh
tật, chia thành

–
Thoái Tài  退財 : hao tốn tiền của, làm ăn lỗ lã

–
Công Sự  公事 : tranh chấp, thưa kiện ra chính quyền

–
Lao Chấp  牢執 : bị tù

–
Cô Quả  孤寡 : chịu phận cô đơn

Cung
thứ 3 (đen, xấu) – Li 離
: chia
lìa, chia thành

–
Trường Khố  長庫 : dây dưa nhiều chuyện

–
Kiếp Tài  劫財 : bị cướp của

–
Quan Quỉ  官鬼 : chuyện xấu với chính quyền

–
Thất Thoát  失脫 : mất mát

· Cung
thứ 4 (đỏ, tốt) – Nghĩa 義
: chính
nghĩa, tình nghĩa, chia thành

–
Thiêm Đinh  添丁 : thêm con trai

–
Ích Lợi  益利 : có lợi ích

–
Quí Tử  貴子 : con giỏi, ngoan

–
Đại Cát  大吉 : rất tốt

· Cung
thứ 5 (đỏ, tốt) – Quan 官
: quan
chức, chia thành

–
Thuận Khoa  順科 : thi cử thuận lợi

–
Hoạnh tài  橫財 : tiền của bất ngờ

–
Tiến Ích  進益 : làm ăn phát đạt

–
Phú Quý  富貴 : giàu có

· Cung
thứ 6 (đen, xấu) – Kiếp 劫
: tai
họa, chia thành

(các
bạn sẽ thấy số 1 nhỏ xuất hiện tại vị trí này), và cũng như phần trên nó cũng
lập đi lập lại suốt chiều dài thước kéo. Thước này gồm 10 cung, 6 cung tốt (màu
đỏ) và 4 cung xấu (màu đen). Đi từ trái sang phải, thứ tự như sau

·
Cung 1 (đỏ, tốt) – Đinh 丁
: con
trai, chia thành

–
Phúc Tinh 福星 : sao Phúc

–
Cập Đệ 及第 : thi đỗ

–
Tài Vượng 財旺 : được nhiều tiền của

–
Đăng Khoa 登科 : : thi đậu

·
Cung 2 (đen, xấu) – Hại 害
, chia thành

–
Khẩu Thiệt  口舌:  mang họa vì lời nói

–
Bệnh Lâm  病臨:  mắc bệnh

–
Tử Tuyệt  死絕:  chết mất

–
Tai Chí   災至:  tai họa đến

·
Cung 3 (đỏ, tốt) – Vượng 旺
: thịnh
vượng, chia thành

–
Thiên Đức  天德 : đức của trời ban

–
Hỉ Sự  喜事 : gặp chuyện vui

–
Tiến Bảo  喜事: được của quý

–
Nạp Phúc  納福 : đón nhận phúc

·
Cung 4 (đen, xấu) – Khổ 苦
: khổ
đau, đắng cay, chia thành

–
Thất Thoát  失脫: mất mát

–
Quan Quỉ  官鬼 : chuyện xấu với chính quyền

–
Kiếp Tài  劫財: bị cướp của

–
Vô Tự  無嗣: không con nối dõi

CÁCH
ĐO ĐẠC

Thước
Lỗ Ban được sử dụng đo đạc trong xây dựng dương trạch (nhà cửa) và âm cơ (mộ
phần). Ở đây chúng tôi chỉ bàn về xây dựng nhà cửa.

Trong
nhà, cái quan trọng nhất là cửa nẻo, chỗ chúng ta hàng ngày vẫn đi qua lại. Sách
Đạo Đức Kinh, chương 11, Lão Tử có nói Tạc
hộ dũ dĩ vi thất, đương kì vô, hữu thất chi dụng 鑿戶牖以為室當其無有室之用 nghĩa là Đục
cửa và cửa sổ để làm nhà, chính nhờ cái trống không đó mà nhà mới dùng
được. Khi đo cửa, các bạn nên nhớ chỉ đo khoảng thông thủy, nghĩa là tính
từ mép trong của cửa, điều này rất quan trọng, vì nhiều khi các bạn chừa lỗ cửa
đúng kích thước Lỗ Ban nhưng khi lắp cửa vào do có thêm các gờ đố cửa mà làm sai
chệch cung tốt – xấu. Cách thức đo là các bạn kéo thước từ mép cửa này sang mép
cửa kia, nếu rơi vào cung đỏ là ta được kích thước tốt, rơi vào cung đen là kích
thước xấu, đo cả chiều rộng lẫn chiều cao cửa. Nhưng có một điều các bạn đặc
biệt lưu ý, do thước Lỗ Ban của chúng ta sử dụng có thêm phần thước kết hợp, tức
là phần thước hàng chữ nhỏ, nên có khi cửa đã lọt vào cung tốt ở hàng trên, hàng
dưới lại là cung xấu và ngược lại. Đó chính là luật bù trừ trong vũ trụ, ta được
ở mặt này lại mất ở mặt khác, không thể có cái gọi là hoàn hảo trên đời này. Như
vậy, để được một kích thước tốt, cần phải trên đỏ, dưới đỏ. Ví dụ, cửa phòng bạn
có kích thước 85 cm, nghĩa là lọt vào cung Hưng Vượng  興旺, màu đỏ / tốt nhưng
đối chiếu hàng bên dưới lại lọt vào cung Tai Chí 災至, màu đen / xấu. Để khắc phục
các bạn có thể nới rộng cửa ra từ 86 đến 89 cm chẳng hạn. Cách sửa chữa khi cửa
lọt vào cung xấu là các bạn có thể bào bớt cửa, đóng thêm nẹp, hoặc cùng lắm là
làm lại khuôn cửa và cánh cửa mới cho đúng kích thước.

Ngoài
cửa nẻo ra thì giường nằm và bàn làm việc cũng nên theo kích thước Lỗ Ban. Cách
thức đo tương tự.

SỰ
ỨNG NGHIỆM CỦA CÁC CUNG

·
Cung Tài 財:
nghĩa là tiền của, ứng nghiệm tốt nhất với cổng lớn, nơi đón nhận của cải từ
ngoài vào.

·
Cung Bệnh 病:
là đau bệnh, ứng đặc biệt vào nhà vệ sinh. Nơi này thường là góc hung (xấu) của
nhà, cửa lọt vào chữ Bệnh sẽ thuận lợi cho bệnh tật sinh ra.

·
Cung Ly 離:
là chia lìa, rất kị cho cửa trong nhà. Cửa lọt vào chữ Ly, chồng thì làm ăn xa
nhà, vợ gặp điều quyến rũ, con cái hoang đàng phá phách.

·
Cung Nghĩa 義:
rất tốt cho cổng lớn và cửa nhà bếp, cửa các phòng thông nhau thì không
nên.

·
Cung Quan 官:
rất kị ở cổng lớn vì tránh chuyện kiện tụng ra chính quyền, nhưng lại tốt ở cửa
phòng riêng vợ chồng vì sẽ sinh con quí tử.

·
Cung Kiếp 劫:
là bị cướp, tượng trưng cho tai họa khách quan đến từ bên ngoài khiến hao tổn
tiền của. Tránh ở cổng lớn, nhất là các cửa hàng, tiệm buôn càng nên lưu
ý.

·
Cung Hại 害:
tượng trưng cho mầm xấu nhen nhúm từ bên trong, kị ở các cửa phòng trong
nhà.

·
Cung Bản 本:
thích hợp cho cổng lớn.

LỜI
KẾT

Như
vậy là chúng tôi đã trình bày cặn kẽ cây thước Lỗ Ban – một kinh nghiệm cổ
truyền quí báu – hòng giúp các bạn tự mình có thể đo đạc tìm ra một kích thước
tốt nhất cho cửa nẻo ngôi nhà. Trong cuộc sống, họa phúc khôn lường, như câu
chuyện Tái
ông thất mã thì rõ ràng họa
là chỗ dựa của phúc, phúc là chỗ nấp của họa. Dẫu biết vậy nhưng đã là con
người ai không mong gặp chuyện phúc lành, may mắn tránh bớt điều tai ương, rủi
ro. Sử dụng thước Lỗ Ban cũng là vì lí do đó, các bạn nên nhớ rõ cho rằng một
cây thước không thể quyết định được vấn đề họa phúc, nó chỉ tạo cho mình một sự
vững tâm khi ra ngoài tiếp xúc với xã hội, chính sự vững tâm đó mới mang lại
những cơ hội tốt lành cho bản thân.

Cuối
cùng chúng tôi mong rằng các bạn sử dụng và yêu mến cây thước Lỗ Ban như một
kinh nghiệm của ngày xưa, các bạn đừng quá tôn thờ đặt hết niềm tin vào nó để
rồi biến nó thành một trò mê tín dị đoan. Chúng tôi xin được mượn lời của Khổng
Tử làm lời kết cho bài viết này, Công
hồ dị đoan, tư hại dã dĩ 攻乎異端斯害也已 (Luận Ngữ, chương Vi Chính, tiết 16),
nghĩa là Chuyên
chú vào những điều dị đoan, chắc chắn có hại.