Hình tượng Rồng
Đối
với các nước phương Đông, con rồng là kiệt tác sáng tạo nghệ thuật có lịch sử
lâu đời. Trên thực tế, rồng chỉ là sản phẩm của nghệ thuật, vì nó không tồn tại
trong thế giới tự nhiên mà là sự sáng tạo nghệ thuật siêu tự nhiên. Cùng với sự
phát triển của lịch sử, từ lâu các nước phương Đông hình thành nên quan niệm
phổ biến về con rồng, tổng hợp trong con vật linh thiêng này là trí tuệ, tín
ngưỡng, niềm tin, lý tưởng, nguyện vọng, sức mạnh… Trải qua bao đời, các nhà
văn, nhà thơ, họa sĩ ở mỗi nước phương Đông đã dần tạo cho con rồng trở thành
biểu tượng cao quý và sức sống vĩnh hằng, có ảnh hưởng to lớn, ý nghĩa sâu sắc
đối với đời sống xã hội ở mỗi nước.
với các nước phương Đông, con rồng là kiệt tác sáng tạo nghệ thuật có lịch sử
lâu đời. Trên thực tế, rồng chỉ là sản phẩm của nghệ thuật, vì nó không tồn tại
trong thế giới tự nhiên mà là sự sáng tạo nghệ thuật siêu tự nhiên. Cùng với sự
phát triển của lịch sử, từ lâu các nước phương Đông hình thành nên quan niệm
phổ biến về con rồng, tổng hợp trong con vật linh thiêng này là trí tuệ, tín
ngưỡng, niềm tin, lý tưởng, nguyện vọng, sức mạnh… Trải qua bao đời, các nhà
văn, nhà thơ, họa sĩ ở mỗi nước phương Đông đã dần tạo cho con rồng trở thành
biểu tượng cao quý và sức sống vĩnh hằng, có ảnh hưởng to lớn, ý nghĩa sâu sắc
đối với đời sống xã hội ở mỗi nước.
Đối
với dân tộc Việt Nam, ngoài nét chung nói trên, rồng còn có ý nghĩa riêng, đó
là nó chỉ dân tộc Việt Nam có xuất xứ từ con rồng cháu tiên. Từ câu chuyện
huyền thoại chàng Lạc Long Quân lấy nàng Âu Cơ đẻ ra bọc trăm trứng, sau nở
thành một trăm người con, hình ảnh con rồng đã dần dần ǎn sâu vào tâm thức của
người Việt. Hà Nội là thủ đô cả nước, với tên gọi đầu tiên: Thăng Long (rồng
bay). Vùng Đông Bắc nước ta có Hạ Long (rồng hạ), một trong những thắng cảnh
đẹp nhất nước. Đồng bằng Nam Bộ phì nhiêu được làm nên bởi dòng sông mang tên
Cửu Long (chín rồng). Không những là biểu tượng cho xuất xứ nòi giống dân tộc
Việt Nam, rồng còn là thần linh, chủ của nguồn nước, mang lại sức sống mãnh
liệt, làm cho mùa màng tốt tươi. Rồng là biểu tượng của sức mạnh, chính vì vậy
mà các vua chúa đã lấy hình tượng rồng đại diện cho uy lực triều đình. Thời Lê,
rồng trở thành bản mệnh của nhà vua. Hình tượng rồng được thêu lên tấm áo vua
mặc.
với dân tộc Việt Nam, ngoài nét chung nói trên, rồng còn có ý nghĩa riêng, đó
là nó chỉ dân tộc Việt Nam có xuất xứ từ con rồng cháu tiên. Từ câu chuyện
huyền thoại chàng Lạc Long Quân lấy nàng Âu Cơ đẻ ra bọc trăm trứng, sau nở
thành một trăm người con, hình ảnh con rồng đã dần dần ǎn sâu vào tâm thức của
người Việt. Hà Nội là thủ đô cả nước, với tên gọi đầu tiên: Thăng Long (rồng
bay). Vùng Đông Bắc nước ta có Hạ Long (rồng hạ), một trong những thắng cảnh
đẹp nhất nước. Đồng bằng Nam Bộ phì nhiêu được làm nên bởi dòng sông mang tên
Cửu Long (chín rồng). Không những là biểu tượng cho xuất xứ nòi giống dân tộc
Việt Nam, rồng còn là thần linh, chủ của nguồn nước, mang lại sức sống mãnh
liệt, làm cho mùa màng tốt tươi. Rồng là biểu tượng của sức mạnh, chính vì vậy
mà các vua chúa đã lấy hình tượng rồng đại diện cho uy lực triều đình. Thời Lê,
rồng trở thành bản mệnh của nhà vua. Hình tượng rồng được thêu lên tấm áo vua
mặc.
Trong
thời kỳ đất nước ta bị lệ thuộc vào phong kiến phương Bắc, rồng Việt Nam chịu
ảnh hưởng của những con rồng các thời Tần, Hán, Đường, Tống… và được cách điệu
hóa dần dần để biến thành rồng hoàn chỉnh, tượng trưng cho uy quyền độc tôn của
vua chúa phong kiến và thường được trang trí ở những nơi linh thiêng. Vào thế
kỷ XI, dưới triều Lý, chế độ phong kiến Việt Nam bắt đầu được xác lập. Con rồng
thật sự của Việt Nam đã được ra đời. Cho đến nay, rồng vẫn được sử dụng trong
kiến trúc tôn giáo theo một số nét: mắt quỷ, sừng nai, tai thú, trán lạc đà,
miệng lang, cổ rắn, vảy cá chép, chân cá sấu, móng chim ưng. Và con rồng luôn
là hình ảnh sâu đậm trong tâm hồn mỗi người Việt Nam.
thời kỳ đất nước ta bị lệ thuộc vào phong kiến phương Bắc, rồng Việt Nam chịu
ảnh hưởng của những con rồng các thời Tần, Hán, Đường, Tống… và được cách điệu
hóa dần dần để biến thành rồng hoàn chỉnh, tượng trưng cho uy quyền độc tôn của
vua chúa phong kiến và thường được trang trí ở những nơi linh thiêng. Vào thế
kỷ XI, dưới triều Lý, chế độ phong kiến Việt Nam bắt đầu được xác lập. Con rồng
thật sự của Việt Nam đã được ra đời. Cho đến nay, rồng vẫn được sử dụng trong
kiến trúc tôn giáo theo một số nét: mắt quỷ, sừng nai, tai thú, trán lạc đà,
miệng lang, cổ rắn, vảy cá chép, chân cá sấu, móng chim ưng. Và con rồng luôn
là hình ảnh sâu đậm trong tâm hồn mỗi người Việt Nam.
Hình tượng con Rùa
Về
mặt sinh học, rùa là loài bò sát lưỡng cư có tuổi thọ cao và thân hình vững
chắc. Nó có thể nhịn ǎn uống mà vẫn sống trong một thời gian dài. Rùa không ăn
nhiều, nhịn đói tốt nên được coi là một con vật thanh cao, thoát tục. Trên bàn
thờ ở các đền chùa, miếu mạo, chúng ta thường thấy rùa đội hạc, rùa đi với hạc
trong bộ đỉnh thơm ngát và thanh tịnh.
mặt sinh học, rùa là loài bò sát lưỡng cư có tuổi thọ cao và thân hình vững
chắc. Nó có thể nhịn ǎn uống mà vẫn sống trong một thời gian dài. Rùa không ăn
nhiều, nhịn đói tốt nên được coi là một con vật thanh cao, thoát tục. Trên bàn
thờ ở các đền chùa, miếu mạo, chúng ta thường thấy rùa đội hạc, rùa đi với hạc
trong bộ đỉnh thơm ngát và thanh tịnh.
Rùa
tượng trưng cho sự trường tồn và bất diệt. Hình ảnh rùa đội bia đá, trên bia đá
ghi lại sử sách của dân tộc Việt Nam chứng tỏ rùa là loài vật chuyển tải thông
tin và văn hóa. Tuy không phải là con vật của Phật giáo, nhưng rùa cũng là biểu
trưng cho sự trường tồn của Phật giáo. Trong một số ngôi chùa thời Lý – Trần,
rùa được chạm thành tường bằng đá làm bệ đội bia. Dáng rùa đầu to, mập, vươn ra
khỏi mai, mõm thuôn nhọn, mắt nhỏ, bốn chân khép sát vào thân mai. 82 tấm bia
đã ghi tên tiến sĩ đỗ đạt được đặt trên lưng rùa, một con vật biểu hiện sự
trường tồn, hiện còn lưu giữ tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Hà Nội là bằng chứng
hùng hồn biểu hiện nền văn hiến bất diệt của dân tộc Việt Nam.
tượng trưng cho sự trường tồn và bất diệt. Hình ảnh rùa đội bia đá, trên bia đá
ghi lại sử sách của dân tộc Việt Nam chứng tỏ rùa là loài vật chuyển tải thông
tin và văn hóa. Tuy không phải là con vật của Phật giáo, nhưng rùa cũng là biểu
trưng cho sự trường tồn của Phật giáo. Trong một số ngôi chùa thời Lý – Trần,
rùa được chạm thành tường bằng đá làm bệ đội bia. Dáng rùa đầu to, mập, vươn ra
khỏi mai, mõm thuôn nhọn, mắt nhỏ, bốn chân khép sát vào thân mai. 82 tấm bia
đã ghi tên tiến sĩ đỗ đạt được đặt trên lưng rùa, một con vật biểu hiện sự
trường tồn, hiện còn lưu giữ tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Hà Nội là bằng chứng
hùng hồn biểu hiện nền văn hiến bất diệt của dân tộc Việt Nam.
Hình tượng chim Phượng
Phượng
là linh vật được biểu hiện cho tầng trên. Phượng thường có mỏ vẹt, thân chim,
cổ rắn, đuôi công, móng chim cứng đứng trên hồ sen. Với ý nghĩa đầu đội công
lý, mắt là mặt trời, mặt trǎng, lưng cõng bầu trời, lông là cây cỏ, cánh là
gió, đuôi là tinh tú, chân là đất, vì thế phượng tượng trưng cho cả vũ trụ. Khi
phượng ngậm lá đề hoặc ngậm cành hoa đứng trên đài sen, nó biểu hiện là con
chim của đất Phật. Tức là có khả nǎng giảng về đạo pháp, làm nhiệm vụ giống như
các nữ thần chim: nhảy múa, hát ca chào mừng Phật pháp.
là linh vật được biểu hiện cho tầng trên. Phượng thường có mỏ vẹt, thân chim,
cổ rắn, đuôi công, móng chim cứng đứng trên hồ sen. Với ý nghĩa đầu đội công
lý, mắt là mặt trời, mặt trǎng, lưng cõng bầu trời, lông là cây cỏ, cánh là
gió, đuôi là tinh tú, chân là đất, vì thế phượng tượng trưng cho cả vũ trụ. Khi
phượng ngậm lá đề hoặc ngậm cành hoa đứng trên đài sen, nó biểu hiện là con
chim của đất Phật. Tức là có khả nǎng giảng về đạo pháp, làm nhiệm vụ giống như
các nữ thần chim: nhảy múa, hát ca chào mừng Phật pháp.
Quan
niệm của người Việt Nam cho rằng phượng xuất hiện báo hiệu đất nước được thái
bình. Chim phượng là loài chim đẹp nhất trong 360 loài chim. Nó có thân hình
quyến rũ, kết tinh được vẻ đẹp, sự mềm mại, thanh lịch, vẻ duyên dáng của tất
cả các loài chim. Chim phượng còn tượng trưng cho nữ tính, cho phái đẹp của
tầng lớp quý phái.
niệm của người Việt Nam cho rằng phượng xuất hiện báo hiệu đất nước được thái
bình. Chim phượng là loài chim đẹp nhất trong 360 loài chim. Nó có thân hình
quyến rũ, kết tinh được vẻ đẹp, sự mềm mại, thanh lịch, vẻ duyên dáng của tất
cả các loài chim. Chim phượng còn tượng trưng cho nữ tính, cho phái đẹp của
tầng lớp quý phái.
Hình tượng con Hạc
Ở
Việt Nam hạc là con vật của đạo giáo. Hình ảnh hạc chầu trên lưng rùa trong
nhiều ngôi chùa, miếu…, hạc đứng trên lưng rùa biểu hiện của sự hài hòa giữa
trời và đất, giữa hai thái cực âm – dương. Hạc là con vật tượng trưng cho sự
tinh tuý và thanh cao. Theo truyền thuyết rùa và hạc là đôi bạn rất thân nhau.
Rùa tượng trưng cho con vật sống dưới nước, biết bò, hạc tượng trưng cho con
vật sống trên cạn, biết bay. Khi trời làm mưa lũ, ngập úng cả một vùng rộng
lớn, hạc không thể sống dưới nước nên rùa đã giúp hạc vượt vùng nước ngập úng
đến nơi khô ráo. Ngược lại, khi trời hạn hán, rùa đã được hạc giúp đưa đến vùng
có nước. Điều này nói lên lòng chung thuỷ và sự tương trợ giúp đỡ nhau trong
lúc khó khăn, hoạn nạn giữa những người bạn tốt
Việt Nam hạc là con vật của đạo giáo. Hình ảnh hạc chầu trên lưng rùa trong
nhiều ngôi chùa, miếu…, hạc đứng trên lưng rùa biểu hiện của sự hài hòa giữa
trời và đất, giữa hai thái cực âm – dương. Hạc là con vật tượng trưng cho sự
tinh tuý và thanh cao. Theo truyền thuyết rùa và hạc là đôi bạn rất thân nhau.
Rùa tượng trưng cho con vật sống dưới nước, biết bò, hạc tượng trưng cho con
vật sống trên cạn, biết bay. Khi trời làm mưa lũ, ngập úng cả một vùng rộng
lớn, hạc không thể sống dưới nước nên rùa đã giúp hạc vượt vùng nước ngập úng
đến nơi khô ráo. Ngược lại, khi trời hạn hán, rùa đã được hạc giúp đưa đến vùng
có nước. Điều này nói lên lòng chung thuỷ và sự tương trợ giúp đỡ nhau trong
lúc khó khăn, hoạn nạn giữa những người bạn tốt
